829-2-бапқа түсініктеме. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға, айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқамаға, Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексіне шағым, наразылық бойынша жоғары тұрған органның (лауазымды адамның) қаулысына шағымдану, наразылық білдіру құқығы
1. Осы Кодекстің 744, 745, 746, 747, 748 және 753-баптарында көрсетілген адамдар әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға, айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқамаға, шағым, наразылық бойынша жоғары тұрған органның (лауазымды адамның) қаулысына шағым жасай алады, ал прокурор наразылық білдіре алады.
2. Мамандандырылған аудандық және оған теңестірілген әкімшілік сот пен кәмелетке толмағандар істері жөніндегі сот судьясының әкімшілік жаза қолдану туралы қаулысына Жоғары тұрған сотқа шағым жасалуы, наразылық білдірілуі мүмкін.
3. Судья (сот) осы Кодекстің 829-10-бабының төртінші бөлігінде көзделген тәртіппен шығарған сотты құрметтемеу фактісі туралы іс бойынша қаулыға жоғары тұрған сатыдағы сотқа шағым жасалуы, наразылық білдірілуі мүмкін.
4. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша орган (лауазымды адам) шығарған қаулыға, айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқамаға мамандандырылған аудандық және оған теңестірілген әкімшілік сотқа және органның (лауазымды адамның) орналасқан жері бойынша кәмелетке толмағандар істері жөніндегі сотқа шағым жасалуы, наразылық білдірілуі мүмкін.
5. Осы Кодекстің 744, 745, 746, 747 және 748-баптарында көрсетілген адамдардың жоғары тұрған органға (лауазымды адамға) алдын ала жүгінуі сотқа шағым беру және оны соттың мәні бойынша қарауға және шешуге қабылдауы үшін міндетті шарт болып табылмайды.
1 бөлім. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға шағымдану әкімшілік іс жүргізуге қатысушылардың бұзылған құқықтары мен қорғалатын мүдделерін қалпына келтіруге бағытталған іс жүргізу әрекеттерінің жиынтығы, әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға уәкілетті органдар қызметіндегі кемшіліктерді анықтау және жою құралы болып табылады. Бұл Ереже Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға уәкілетті органдарға (лауазымды тұлғаларға) да, сотқа да (кассациялық қайта қарау) тән. Шағымдану құқығы ҚР Конституциясының бірқатар баптарынан туындайтын конституциялық құқық болып табылады (76, 77, 81 және т.б.). Сонымен бірге, бұл құқық іс бойынша қорытынды іс жүргізу шешімі қабылданған адамның өз қалауына байланысты. ӘҚБтК-ге сәйкес бұл құқық ӘҚБтК-нің 744, 745, 746, 747, 748 және 753-баптарында көрсетілген адамдарға беріледі. Бұл, атап айтқанда:
- өзіне қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізіліп жатқан адам, оның ішінде кәмелетке толмағандар;
- жеке тұлғаның заңды өкілдері;
- жәбірленушілер, оның ішінде олардың өкілдері;
- дара кәсіпкердің, заңды тұлғаның өкілдері;
- қорғаушылар, оның ішінде адвокаттар және т. б.
Бұл құқық қаулыны міндетті түрде жариялаумен және оның көшірмесін тапсырумен, шағымдану тәртібін түсіндірумен, шағымдану мерзімдерімен қамтамасыз етіледі.
Шағым жасау кезінде онда келтірілген аргументтердің заңдарға және өзге де нормативтік құқықтық актілерге сілтеме жасай отырып, Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі қарау кезінде тиісті түрде қолданылмаған немесе қолданылмаған, не дұрыс қолданылмаған, өз дәлелдерін істе бар дәлелдемелермен растай отырып немесе басқа да нормативтік құқықтық актілер арқылы дәлеліне назар аудару қажет. бұрын істі зерттеу нысанасы болмаған (объективті немесе өзге де себептер бойынша) жаңа дәлелдемелерді ұсыну немесе оларға сілтеме жасау. Шағым сатылардың өкілеттіктерін негізге ала отырып, өтініш берушінің талаптарын баяндаумен аяқталуы тиіс (шағымның мазмұны туралы толығырақ "шағымның мазмұны, прокурордың апелляциялық өтінішхаты"833-бабына түсініктемені қараңыз).
Түсініктеме берілген баптың 2-бөлігі мамандандырылған аудандық және оған теңестірілген әкімшілік соттың және кәмелетке толмағандар істері жөніндегі соттың судьясы әкімшілік жаза қолдану туралы қараған істер үшін соттылықты белгілейді. Мұндай істерге жоғары тұрған сотқа шағым жасалуы, сондай-ақ прокурордың апелляциялық өтінішхаты бойынша қайта қаралуы мүмкін. Осылайша, істердің соттылығын анықтау кезінде құқық бұзушылыққа қатысушылардың субъективті құрамын ғана емес, сонымен бірге даудың сипатын да ескеру қажет.
3-бөлім сондай-ақ ӘҚБтК-нің 829-10-бабының 4-бөлімінде көзделген тәртіппен судьялар (Соттар) шығарған сотты құрметтемеу фактісі туралы істер бойынша қаулылар үшін соттылықты белгілейді. Оған жоғары тұрған сатыдағы сотқа шағымдануға, наразылық білдіруге болады.
Түсініктеме берілген баптың 4-бөлігі айыппұл төлеу қажеттілігі туралы қаулылар мен нұсқамалар үшін орган (лауазымды адам) қараған істер үшін соттылықты белгілейді. Іс бойынша осындай қорытынды іс жүргізу шешімдеріне мамандандырылған аудандық және оған теңестірілген әкімшілік сотқа және органның (лауазымды адамның) орналасқан жері бойынша кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі сотқа шағым жасалуы, наразылық білдірілуі мүмкін.
Азаматтардың конституциялық құқықтарын сақтау үшін түсініктеме берілген баптың 5-бөлігінің ережесі аса маңызды болып табылады. Белгілі болғандай, жекелеген жағдайларда заңнама сотқа дейінгі шағымдану тәртібін сақтауды талап етеді. Яғни, жоғары тұрған органға (лауазымды адамға) алдын ала жүгінгенге дейін сотқа жүгіну мүмкін емес. Аталған норма ӘҚБтК-де көрсетілген қағидаттың қолданылуын төмендетеді, бұл азаматтардың құқықтық қорғалуының жоғары деңгейін растау болып табылады.
Сонымен бірге, көрсетілген Ереже 5-баппен байланысты. 683 ӘҚБтК, оған сәйкес жазбаша өтініш бойынша не әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізіліп жатқан адамның немесе кәмелетке толмаған болып табылатын жәбірленушінің немесе өзінің жеке немесе психикалық жай-күйі бойынша өз құқықтарын өз бетінше жүзеге асыру мүмкіндігінен айырылған заңды өкілінің электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылған электрондық құжат нысанындағы өтініш бойынша іс мынадай редакцияда қаралуы мүмкін мамандандырылған аудандық және оларға теңестірілген әкімшілік соттарда, ал ондайлар болмаған кезде – жалпы юрисдикция соттарында.
ҚР Конституциясының 76-бабының 2-тармағына сәйкес "сот билігі Республиканың Конституциясы, заңдары, өзге де нормативтік құқықтық актілері, халықаралық шарттары негізінде туындайтын барлық істер мен дауларға қолданылады". Осы конституциялық норманы түсіндіруді Конституциялық Кеңес нақты конституциялық істерді қарау кезінде екі рет жүзеге асырды. ҚР ҚК "Қазақстан Республикасы Конституциясының 13-бабының 2-тармағын, 14-бабының 1-тармағын, 76-бабының 2-тармағын ресми түсіндіру туралы" 1999 жылғы 29 наурыздағы № 7/2 қаулысында норманы айқындайды. ҚР Конституциясының 76-сы республикадағы сот төрелігін сот ісін жүргізудің заңда белгіленген нысандары арқылы ғана жүзеге асыратындығын түсінген жөн.
Екінші рет, осы норманы түсіндірген кезде Конституциялық Кеңес конституциялық құқықтарды шектеу (мүлікті мәжбүрлеп иеліктен шығару нысанында) заңға сәйкес, алдын ала сот шешімінсіз мүмкін болатынын көрсетті, бұл мемлекеттік органның шешіміне кейіннен сот тәртібімен шағымдану мүмкіндігін жоққа шығармайды. Яғни, бұл соттардың қарауының мәні барлық істер мен даулар болып табылады, бірақ заңмен олардың қарауына жатқызылған. Осылайша, іс жүргізуге қатысушылардың орган (лауазымды тұлға) емес, оның ісін соттың қарауына құқығының басымдығы белгіленеді.
Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне ғылыми-практикалық түсініктеме (мақала) авторлық ұжымнан:
Бачурин Сергей Николаевич, з.ғ. к., доцент - 48-тарау (Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған);
Ғабдуалиев Мереке Трекович, з.ғ. к. – 11, 21, 22, 23-тараулар;
Жүсіпбекова Айнұр Маратқызы, з.ғ. м. – 13-тарау (а. в. Карпекинмен бірлесіп жазған); 33, 39-тараулар (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған);
Карпекин Александр Владимирович, з.ғ. к., доцент - 13 тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған);
Корнейчук Сергей Васильевич-2 тарау; 6 тарау (О. Т. Сейтжановпен, Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 8 тарау; 25 тарау (е. м. Хакимовпен бірлесіп жазған); 457-470, 488, 488-1, 491-506 баптар; 28, 30, 52 тараулар;
Корякин Илья Петрович, з.ғ. д., профессор-49 тарау;
Кысықова Гүлнара Бауыржанқызы, з.ғ. к. - 20 тарау;
Омарова Ботагөз Акимгереевна, з.ғ. к. – 17 тарау; 18 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған); 26, 31 тараулар; 32 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған);
Парманқұлова Баян Асханбайқызы - 18-тарау (Б. А. Омаровамен бірлесіп жазған); 19, 32-тараулар (Б. А. Омаровамен бірлесіп жазған); 43-тарау (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған);
Подопригора Роман Анатольевич, з.ғ. д., профессор-24 тарау, 489, 489-1, 490 баптар;
Порохов Евгений Викторович, з.ғ. д. - 14, 15, 16, 29-тараулар, 471-475-баптар;
Сейтжанов Олжас Теміржанұлы, з.ғ. к., доцент, – 4-тарау; 5-тарау (Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 6-тарау (С. В. Корнейчукпен, Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 9-тарау; 10-тарау (В. В. Филин Б. Е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған); 33-тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған); 36-тарау (б. е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған); 39-тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған);
Смышляев Александр Сергеевич, PhD докторы. – 38, 40, 42, 43-1-тараулар (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған); 44-тарау;
Тукиев Аслан Сұлтанұлы – з.ғ. к., доцент-1, 3, 35 тараулар; 38, 40, 42 тараулар (А. С. Смышляевпен бірлесіп жазған); 43 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған); 43-1 тарау (А. С. Смышляевпен бірлесіп жазған); 44-1 тарау (бірге жазған Шипп Д. А.); 45-тарау; 46 (бірге жазған Шипп Д. А.); 47-тарау;
Филин Владимир Владимирович, з.ғ. к., доцент - 10 тарау (О. Т. Сейтжановпен, Б. Е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған);
Хакимов Ержан Маратұлы, м. з. н. - 5-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған); 6-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған, С. В. Корнейчук); 7-тарау; 25-тарау (С. В. Корнейчукпен бірлесіп жазған); 34, 41-тараулар; 48-тарау (бірлесіп жазған С. Н. Бачуринмен); 53-тарау;
Шаймерденов Болат Ерденұлы, з.ғ. м., – 10-тарау (О. Т. Сейтжановпен, В. В. Филинмен бірлесіп жазған); 12-тарау; 476-487, 507-509-баптар; 36-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған); 37, 50, 51-тараулар.
Шипп Денис Алексеевич-44-1, 46 тараулар (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған).
Актінің өзгертілген күні: 01.01.2020 актінің қабылданған күні: 01.01.2020 қабылданған орны: 1000500000000 актіні қабылдаған Орган: 103001000000 қолданылу аймағы: 10000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000: 029000000000 / 028000000000 / 029002000000 / 028004000000 / 029001000000 / 026000000000 / 001000000000 / 001008000000 / 030000000000 акт нысаны: COMM / code заңды күші: 1900 акт тілі: rus
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
