826-1-бапқа түсініктеме. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға, Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексіне айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқамаға шағымдану құқығы
Осы Кодекстің 744, 745, 746, 747, 748 және 753-баптарында көрсетілген адамдар әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға, жоғары тұрған органға (лауазымды адамға) айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқамаға шағымдана алады, ал прокурорлар наразылық білдіре алады.
43-1-тарау ӘҚБтК-ге 2017 жылы "Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы"2017 жылғы 28 желтоқсандағы № 127-VI ҚР заңымен енгізілді. Заңмен белгіленген заң шығарушы ӘҚБтК-нің рәсімдік-процестік нормаларын жүйелендірді. Атап айтқанда, 45-тараудан 43-1 дербес тарауға нормалар бөлінді, ол Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша заңды күшіне енбеген қаулыларға және жоғары тұрған органға (лауазымды адамға) айыппұл төлеу қажеттігі туралы ұйғарымдарға шағымдану, наразылық білдіру тәртібін реттейді. Яғни, соттың және жоғары тұрған органның (лауазымды адамның) істі қайта қарау мәселелерін реттейтін нормалар заңмен белгіленген.
Сонымен қатар, екінші ерекшелігі-шағымданудың дербес объектісі енді іс бойынша түпкілікті шешімнің дербес түрі ретінде айыппұл төлеу қажеттілігі туралы қаулыны ғана емес, нұсқаманы да тікелей көздейді.
Түсініктеме берілген мақалада ӘҚБтК-нің 744, 745, 746, 747, 748 және 753-баптарында көрсетілген адамдар әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға, жоғары тұрған органға (лауазымды адамға) айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқамаға шағымдана алады, ал прокурорлар наразылық білдіре алады. Бұл прокурордан басқа:
- өзіне қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізіліп жатқан адам, оның ішінде кәмелетке толмағандар;
- жәбірленушілер, оның ішінде олардың өкілдері;
- жеке тұлғаның заңды өкілдері;
- дара кәсіпкердің, заңды тұлғаның өкілдері;
- қорғаушылар, оның ішінде адвокаттар және т. б.
Жоғарыда аталған адамдардың әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға, айыппұл төлеу қажеттілігі туралы нұсқамаға шағымдану құқығы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуде олардың процестік мәртебесін көздейтін ӘҚБтК-нің тиісті баптарында да бекітілген. Оларды толығырақ қарастырайық.
ӘҚБтК-нің 744-бабының 2-бөлігінде әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізіліп жатқан адамның айыппұл төлеу қажеттілігі туралы нұсқамаға және әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға шағымдануға құқығы бар екендігі көрсетілген.
ӘҚБтК-нің 745-бабының 2-бөлігінде жәбірленушінің әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға шағымдану құқығы бекітілген.
ӘҚБтК-нің 746-бабының 5-бөлігіне сәйкес әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізу жүргізіліп жатқан жеке тұлғаның және жәбірленушінің заңды өкілдерінің өздері өкілдік ететін адамдарға қатысты ӘҚБтК-де көзделген құқықтары болады және міндеттерін атқарады. тиісінше, жәбірленушінің немесе іс бойынша іс жүргізу жүргізіліп жатқан адамның іс жүргізу құқықтарына ие бола отырып, заңды өкіл, ӘҚБтК 744-бабының 2-бөлігіне және 745-бабының 2-бөлігіне сәйкес әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға шағымдануға құқылы.
Сол сияқты дара кәсіпкер не заңды тұлға өкілінің әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға шағымдану құқығы регламенттелген. Мысалы, ӘҚБтК-нің 747-бабының 3-бөлімінде іс бойынша іс жүргізіліп жатқан заңды тұлға мен жәбірленушінің өкілдерінің өздері өкілдік ететін тұлғаларға қатысты ӘҚБтК-де көзделген құқықтары мен міндеттері бар екендігі көрсетілген. Аталған баптың 7-тармағында дара кәсіпкердің өкілдерінің ӘҚБтК-де көзделген шектерде заңды тұлғаның өкілдерімен бірдей іс жүргізу құқықтары мен міндеттері бар екендігі көзделеді.
Яғни, іс бойынша жәбірленуші не іс бойынша іс жүргізіліп жатқан тұлға болып табылатын дара кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның мүдделерін білдіре отырып, оның өкіліне өзіне тиесілі іс жүргізу құқықтары, оның ішінде әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға шағымдану құқығы беріледі.
Бұдан әрі, ӘҚБтК-нің 752-бабының 1-бөлігінде қорғаушының қорғаушыға қатысты шығарылған әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға шағымдану құқығы бекітілген.
753-баптың 2-бөлігінде жәбірленушінің өкілінің ӘҚБтК-де көзделген шектерде өзі өкілдік ететін жеке не заңды тұлға сияқты іс жүргізу құқықтары бар екендігі баяндалған. Тиісінше, ӘҚБтК-нің 745-бабының 2-бөлігінің мазмұнын ескере отырып, жәбірленушінің өкілі өзі өкілдік ететін адамға қатысты шығарылған әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға шағымдануға құқылы.
Прокурордың жоғарыда аталған іс жүргізу шешімдеріне наразылық білдіру құқығы ӘҚБтК-нің жеке бабында да бекітілген. Атап айтқанда, ӘҚБтК 760-бабының 1-тармағының 1-тармағында әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуді тексеру, қаулының және өзге де актілердің заңдылығын бағалау нәтижелері бойынша прокурор органға (лауазымды адамға) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша Қаулыға немесе айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқама енгізуге құқылы екендігі көрсетілген.
Аталған нормаларды дербес тарауға бөлу және тиісінше аталған адамдардың шағымдану және (немесе) наразылық білдіру құқығын пайдалану олардың істерін кейіннен қайта қарау үшін сотқа жүгінуге Конституциялық мүмкіндігін кемітпейтінін атап өту қажет. Осылайша, әкімшілік құқықта (азаптау) іс бойынша қабылданған шешіммен келіспеген жағдайда заңдылықты қамтамасыз етудің қосымша институционалдық мүмкіндігі бар. Яғни, заңды күшіне енбеген қаулыға шағымдар бойынша шығарылған шешімдерді бірнеше рет қайта қарау мүмкіндігі. Қаулы мен нұсқамаға жоғары тұрған органға (лауазымды адамға), содан кейін (немесе бірден) екі рет сот инстанцияларына шағым жасалуы мүмкін. Бұл әкімшілік іс жүргізу шеңберінде қорғау мүмкіндіктерін едәуір кеңейтеді.
Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне ғылыми-практикалық түсініктеме (мақала) авторлық ұжымнан:
Бачурин Сергей Николаевич, з.ғ. к., доцент - 48-тарау (Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған);
Ғабдуалиев Мереке Трекович, з.ғ. к. – 11, 21, 22, 23-тараулар;
Жүсіпбекова Айнұр Маратқызы, з.ғ. м. – 13-тарау (а. в. Карпекинмен бірлесіп жазған); 33, 39-тараулар (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған);
Карпекин Александр Владимирович, з.ғ. к., доцент - 13 тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған);
Корнейчук Сергей Васильевич-2 тарау; 6 тарау (О. Т. Сейтжановпен, Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 8 тарау; 25 тарау (е. м. Хакимовпен бірлесіп жазған); 457-470, 488, 488-1, 491-506 баптар; 28, 30, 52 тараулар;
Корякин Илья Петрович, з.ғ. д., профессор-49 тарау;
Кысықова Гүлнара Бауыржанқызы, з.ғ. к. - 20 тарау;
Омарова Ботагөз Акимгереевна, з.ғ. к. – 17 тарау; 18 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған); 26, 31 тараулар; 32 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған);
Парманқұлова Баян Асханбайқызы - 18-тарау (Б. А. Омаровамен бірлесіп жазған); 19, 32-тараулар (Б. А. Омаровамен бірлесіп жазған); 43-тарау (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған);
Подопригора Роман Анатольевич, з.ғ. д., профессор-24 тарау, 489, 489-1, 490 баптар;
Порохов Евгений Викторович, з.ғ. д. - 14, 15, 16, 29-тараулар, 471-475-баптар;
Сейтжанов Олжас Теміржанұлы, з.ғ. к., доцент, – 4-тарау; 5-тарау (Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 6-тарау (С. В. Корнейчукпен, Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 9-тарау; 10-тарау (В. В. Филин Б. Е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған); 33-тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған); 36-тарау (б. е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған); 39-тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған);
Смышляев Александр Сергеевич, PhD докторы. – 38, 40, 42, 43-1-тараулар (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған); 44-тарау;
Тукиев Аслан Сұлтанұлы – з.ғ. к., доцент-1, 3, 35 тараулар; 38, 40, 42 тараулар (А. С. Смышляевпен бірлесіп жазған); 43 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған); 43-1 тарау (А. С. Смышляевпен бірлесіп жазған); 44-1 тарау (бірге жазған Шипп Д. А.); 45-тарау; 46 (бірге жазған Шипп Д. А.); 47-тарау;
Филин Владимир Владимирович, з.ғ. к., доцент - 10 тарау (О. Т. Сейтжановпен, Б. Е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған);
Хакимов Ержан Маратұлы, м. з. н. - 5-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған); 6-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған, С. В. Корнейчук); 7-тарау; 25-тарау (С. В. Корнейчукпен бірлесіп жазған); 34, 41-тараулар; 48-тарау (бірлесіп жазған С. Н. Бачуринмен); 53-тарау;
Шаймерденов Болат Ерденұлы, з.ғ. м., – 10-тарау (О. Т. Сейтжановпен, В. В. Филинмен бірлесіп жазған); 12-тарау; 476-487, 507-509-баптар; 36-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған); 37, 50, 51-тараулар.
Шипп Денис Алексеевич-44-1, 46 тараулар (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған).
Актінің өзгертілген күні: 01.01.2020 актінің қабылданған күні: 01.01.2020 қабылданған орны: 1000500000000 актіні қабылдаған Орган: 103001000000 қолданылу аймағы: 10000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000: 029000000000 / 028000000000 / 029002000000 / 028004000000 / 029001000000 / 026000000000 / 001000000000 / 001008000000 / 030000000000 акт нысаны: COMM / code заңды күші: 1900 акт тілі: rus
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
