Адвокаттар кеңсесі Қылмыстық қорғау-тонау бөтеннің мүлкін ашық ұрлау
Алматы қаласы Медеу ауданының 2019 жылғы 23 желтоқсандағы № 2 аудандық сотының үкімімен: қ. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің (бұдан әрі – ҚК) 191-бабы 2-бөлігінің 1), 3) тармақтары бойынша бас бостандығын шектеудің 3 жылына, ҚК 192-бабы 2-бөлігінің 1) тармағы бойынша бас бостандығынан айырудың 5 жылына, ҚК-нің 192-бабы 2-бөлігінің 1) тармағы бойынша 2) ҚК-нің 194-бабының 2-бөлігі 3 жылға 6 айға бас бостандығын шектеу, ҚК-нің 58-бабының 1, 3-бөліктерінің негізінде неғұрлым қатаң жазаны неғұрлым қатаң түрде сіңіру жолымен 5 жылға бас бостандығынан айыру. ҚК-нің 63-бабының негізінде тағайындалған жаза шартты деп есептелінеді. Т., ҚК-нің 191-бабы 2-бөлігінің 1), 3) тармақтары бойынша 3 жылға бас бостандығын шектеу, ҚК-нің 192-бабы 2-бөлігінің 1) тармағы бойынша 5 жылға бас бостандығынан айыру, ҚК-нің 194-бабы 2-бөлігінің 2) тармағы бойынша 3 жылға 6 айға бас бостандығын шектеу, баптың 1, 3 бөліктерінің негізінде ҚК-нің 58-і қатаң жазаны неғұрлым қатаң түрде сіңіру арқылы 5 жылға бас бостандығынан айырылады. ҚК-нің 63-бабының негізінде тағайындалған жаза шартты деп есептелінеді. Пробациялық бақылау орнатылды, міндеттерді орындау жүктелді. Қамауда ұстау түріндегі бұлтартпау шарасы жойылды. Азаматтық талаптарды қанағаттандыруда и., К. бас тартылды. Қ.және т. б. – сараптама жүргізуге байланысты әрбір мемлекет кірісіне 3 405 теңге сомасында процестік шығындар, Жәбірленушілерге өтемақы қорына – 50 500 теңге сомасында мәжбүрлеп төлем өндірілді. Заттай дәлелдемелердің тағдыры шешілді. Алматы қалалық сотының қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының 2020 жылғы 11 ақпандағы қаулысымен сот үкімі өзгертілді.
Адвокаттар кеңсесі Қылмыстық қорғау-тонау бөтеннің мүлкін ашық ұрлау
ҚК-нің 194-бабы 2-бөлігінің 2) - тармағы бойынша жаза артық айыппұл ретінде алынып тасталды. Қ. және т. б. әрекеттері ҚК-нің 192-бабы 2-бөлігінің 1) тармағынан ҚК-нің 191-бабы 2-бөлігінің 1), 3) тармақтарына қайта даярланды, олар бойынша бас бостандығын шектеудің 4 жыл 6 айы тағайындалған ҚК-нің 191-бабы 2-бөлігінің 1), 3) тармақтары бойынша түпкілікті біліктілікке ие болды. Пробациялық бақылау орнатылды, міндеттерді орындау жүктелді. К. жылына 100 сағат мерзімге мәжбүрлі еңбекке тартылды. Жаза мерзімінде 2019 жылдың 9 тамызы мен 23 желтоқсаны аралығында К.және т. б. қамауда ұстау уақыты есепке алынды. Наразылықта Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының м. а. болған сот актілерін қайта қарауды, ҚК-нің 63-бабын қолданудың күшін жоюды, ҚК-нің 191-бабы 2-бөлігінің 1), 3) тармақтары бойынша бас бостандығын шектеудің 3 жылына, ҚК-нің 192-бабы 2-бөлігінің 1) тармағы бойынша бас бостандығынан айырудың 5 жылына, ҚК-нің 192-бабы 2-бөлігінің 1) тармағы бойынша 2) ҚК-нің 194-бабының 2-бөлігі 3 жылға 6 айға бас бостандығын шектеу, ҚК-нің 58-бабының 1, 3-бөлігі негізінде, орташа қауіпсіздік қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінде жазасын өтей отырып, түпкілікті 5 жылға бас бостандығынан айыру. Негіздеме келесі дәлелдерді келтіреді. Жәбірленуші И. мен куәгердің айғақтарына сәйкес Р., К. И. - нің денесіне пышақ әкелді, яғни.соңғысының өмірі мен денсаулығына нақты қауіп төндірді. И. - ге қатысты екі факт уақытша алшақтыққа ие, әртүрлі әрекеттермен қамтылған. 130 000 теңге бопсалау 75 000 теңге тоналғаннан кейін жүзеге асырылды. Тағайындалған жаза тым жұмсақ. Жәбірленуші Б-ға қатысты қылмыс жасаудағы к. т. - ның кінәсі күмән тудырмайды және келтірілген наразылықта дауласпайды. Сот К. және т. б. - дан бұрын Т-мен таныс болған ақшаны талап ете бастағанын сенімді түрде анықтады. Б. 2000 теңге беруге келісті. Б. - ның досы соңғысының әмиянын әкелгенде, т. б. - дан 17 500 теңгеден әмиянды алып кетті. Осылайша, сотталғандар аталған ақша мен әмиянды ұрлап кетті. Іс жүзінде сотталғандардың Б. - ға қатысты іс-әрекеттерінде 2 000 теңге бопсалау орын алады, содан кейін 17 500 теңге ашық ұрлыққа және әмиянға, яғни тонауға ұласты.
Алайда, айыптау актісі бойынша аталған жәбірленушіге қатысты әрекеттер ҚК-нің 191-бабы 2-бөлігінің 1), 3) тармақтары бойынша ғана сараланған. Сотталғандардың жағдайын нашарлатуға сот құқылы емес. Эпизодтың жәбірленуші И. - ге қатысты бөлігінде іс бойынша мыналар анықталды. 2019 жылғы 7 тамызда К.және т. бұрын таныс болған Т. – И. - мен кездесті. соңғысынан 200 000 теңге сомасында ақшалай қаражат талап ете бастады. Бұл жағдайда Т. жәбірленушіні қолымен асқазанға, Ал к. - пышақтың сабымен маңдай аймағына тигізді. К. сонымен қатар жәбірленушіге пышаққа қол тигізуге мүмкіндік берді. И. қорқып, оларға 75 000 теңге берді. Алайда, К. және т. б. қалған ақшаны талап етуді жалғастырды. И. анасына қоңырау шалып, содан кейін ол аударған 80 000 және 50 000 теңге сомасындағы ақшалай қаражатты қолма-қол ақшаға айналдырды, оны сотталғандарға берді. Бұл мән-жайлар жәбірленушінің айғақтарымен расталады.Так, и. сотта К. және т. б. (соңғысы бұрын таныс) одан 200 000 теңге талап ете бастағанын көрсетті. Ол бас тартқан кезде К. оны пышақ сабымен ұрды, Т. - қолын асқазанға тигізді. Барлығы 7 тамызда сағат 23.00-ден 8 тамызда сағат 04.30-ға дейін болды. К. және т.егер ол ақша бермесе, онда олар оған қатысты зорлық-зомбылық қолданатынын айтты. Дене жарақатын алу қаупі болды. Ол оларға алдымен 75 000 теңге берді, содан кейін анасына қоңырау шалып, аударылған ақшаны қолма-қол ақшаға айналдырып, 80 000 және 50 000 теңге берді. Қылмыстық кодекстің 192 – бабының диспозициясына сәйкес, қарақшылық-бұл шабуылға ұшыраған адамның өміріне немесе денсаулығына қауіпті зорлық-зомбылықпен немесе осындай зорлық-зомбылықты тікелей қолдану қаупімен байланысты бөтеннің мүлкін ұрлау мақсатында жасалған шабуыл. Яғни, қарақшылықтың айрықша белгілері-бұл шабуылмен бір уақытта мүлікті иемдену немесе иемдену әрекеті. Қару ретінде пайдаланылатын затты пайдаланып зорлық-зомбылық жасау қаупі ғана қарақшылық шабуылдың нақты дәлелі бола алмайды. Жәбірленушінің айғақтарынан ақшаны алу талаптары бір сағаттан астам уақытқа созылғаны шығады. Сотталғандар ақша берілмеген жағдайда физикалық зорлық-зомбылықпен қорқытты. Яғни, пышақпен қорқыту және физикалық зорлық-зомбылық қауіпті күшейту тәсілі ретінде қызмет етті және оны жүзеге асыру белгілі бір уақыттан кейін жүзеге асырылуы керек еді. Бұл ретте сотталғандар мүліктің бір бөлігін – 75 000 теңгені талап қоюмен бір мезгілде иемденді, қалған 130 000 теңгені - белгілі бір уақыттан кейін. Содан кейін олар қылмыс орнынан қашып кетті. "Бопсалау туралы істер бойынша сот практикасы туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2006 жылғы 23 маусымдағы № 6 нормативтік қаулысының 14-тармағына сәйкес ҚК-нің 191-бабы 2-бөлігінің 1) тармағында көзделген тонауды және зорлық-зомбылықпен біріктірілген бопсалаудан тонауды шектеу туралы мәселені шеше отырып, егер Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының тонау немесе тонау зорлық-зомбылық мүлікті иемдену және оны ұстап қалу құралы болып табылады, ал бопсалау кезінде физикалық зорлық-зомбылық қауіпті күшейту тәсілі болып табылады, бірақ дереу емес, белгілі бір уақыттан кейін жүзеге асырылады, азды-көпті алыс болашақта.
Егер кінәлінің мүлкі талап қоюмен бір мезгілде алынған болса, бопсалау да болады. Баяндалғанның негізінде сот алқасы жәбірленуші И. - ға қатысты 75 000 және 130 000 теңге сомаларды иемдену жөніндегі ҚК-нің 192-бабы 2-бөлігінің 1) тармағынан, 194-бабы 2-бөлігінің 2) тармағынан ҚК-нің 194-бабы 2-бөлігінің 1), 2) тармақтарына, яғни қайта біліктілікке жатады деп есептейді. зорлық-зомбылықпен жасалған бопсалау ретінде адамдар тобы алдын-ала сөз байласады. Бұл ретте алқа айыптау шегінен шықпайды және сотталғандардың жағдайын нашарлатпайды, өйткені аса ауыр қылмыстан - қарақшылық пен бопсалаудан қылмыстың онша ауыр емес құрамына қайта жіктейді. Жауапкершілік пен жазаны жеңілдететін мән-жайлар ретінде жаза тағайындау кезінде сот жас жасын – 18 жасты, сотталғандардың екеуінің де кінәсін ішінара мойындауын, шын жүректен өкінуін, тұрғылықты жерінен оң сипаттамаларын, Т.үшін – сондай-ақ қылмысты алғаш рет жасау, қылмыспен келтірілген залалды ерікті түрде өтеу ескереді. Ауырлататын жағдайлар анықталған жоқ.
Адвокаттар кеңсесі Қылмыстық қорғау-тонау бөтеннің мүлкін ашық ұрлау
Сот Сотталғандарды бас бостандығынан айырмауды сұраған жәбірленуші И.мен жәбірленушінің заңды өкілі Б. – К. ұстанымын назарға алады. Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, сот К.және т. б. түзету қоғамнан оқшауланбай, әрқайсысына 4 жыл 6 ай бас бостандығын шектеу түрінде жаза тағайындауға болады деп санайды. К. тұрақты жұмыс орны жоқ және оқуда жұмыс істемейтін ретінде мәжбүрлі еңбекке тартуға жатады. Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, Жоғарғы Соттың қылмыстық істер жөніндегі сот алқасы к. т. - ға қатысты жергілікті соттардың сот актілерін және К. Т. - ны соттау бөлігіндегі үкімді өзгертті. ҚК-нің 191-бабы 2-бөлігінің 1), 3) тармақтары бойынша 3 жылға бас бостандығын шектеу өзгеріссіз қалдырылды. ҚК 192-бабы 2-бөлігінің 1) тармағы бойынша, ҚК 194-бабы 2-бөлігінің 2) тармағы бойынша ҚК 194-бабы 2-бөлігінің 1), 2) тармақтарына қайта біліктілігі бар. ҚК-нің 194-бабы 2-бөлігінің 1), 2) тармақтары бойынша 4 жыл 6 ай түріндегі жаза тағайындалды. Қылмыстық кодекстің 58-бабының 3-бөлігінің негізінде аз қатаң жазаны сіңіру арқылы қылмыстар жиынтығы бойынша К.және т. б. қатаң тағайындалды. К-ге қатысты орнатылған. және т. б. жазаның барлық мерзіміне пробациялық бақылау. Сотталғандарға мынадай міндеттер жүктелген: сотталғанның мінез-құлқын бақылауды жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органның хабарламасынсыз тұрақты тұрғылықты жерін, жұмысын, оқуын ауыстырмау, пробация қызметіне хабарламастан елді мекеннен тыс жерлерге шықпау. Қ. және т.қаулы тұрғылықты жері бойынша пробация қызметіне заңды күшіне енгеннен кейін 10 тәулік ішінде есепке қою үшін келуге міндетті. Қ. жергілікті атқарушы органдар айқындайтын орындарда жылына 100 сағат мерзімге мәжбүрлі еңбекке тартылды. 2019 жылғы 9 тамыз бен 23 желтоқсан аралығында қамауда ұстау уақыты жаза мерзімінде бас бостандығын шектеудің екі күні үшін бір күн қамауда ұстау есебінен есептелді. Қалған бөлігінде сот актілері өзгеріссіз қалады. Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығы ішінара қанағаттандырылды.
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
