90-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасының түсінген қылмыстық іс жүргізу кодексіне қарсылық білдіру

1 Куәгер осы кодекстің 87-бабында және осы баптың екінші, үшінші және төртінші бөліктерінде көзделген мән-жайлардың кез келгені болған кезде сотқа дейінгі тергеп-тексеруге қатыса алмайды.

2 Куәгер қылмыстық процесті жүргізетін органға жеке өзі немесе қызметі бойынша тәуелді бола отырып, сотқа дейінгі тергеп-тексеруге қатыса алмайды. Құқық қорғау органдарының, соттардың қызметкерлері, арнаулы заң оқу орындарының оқушылары, пробациялық бақылаудағы сотталғандар және басқа да қылмыстық істер бойынша қылмыстық жауаптылыққа тартылатын адамдар да куәгерлер ретінде қатыса алмайды.

3 Куәгердің тергеу әрекетін жүргізуге бұрынғы қатысуы оның осы қылмыстық іс бойынша басқа тергеу әрекетін жүргізуге қатысуын болдырмайтын мән-жай болып табылмайды, тек куәгерлердің біреуінің қатысуы жүйелі сипатқа ие болған жағдайларды қоспағанда.

4 Тергеу әрекетін жүргізетін адам куәгерге қарсылық білдіруге рұқсат береді.

5 Оның іс бойынша іс жүргізуге қатысуын болдырмайтын мән-жайларды жасырғаны және осы Кодекстің 86-бабының бірінші бөлігінде көзделген іс жүргізуге қатысудан өзін-өзі жою міндетін орындамағаны үшін Куәгер осы Кодекстің 160-бабында көзделген тәртіппен жауапты болады.

1 Куәгер қылмыстық процеске қатысушы болып табылмайды, ол ҚІЖК-нің 7-бабының 23) тармағына сәйкес қылмыстық процеске қатысатын өзге де адамдарға жатады. ҚІЖК-нің 82-бабының 1-бөлігінде қылмыстық қудалау органы тергеу әрекетін жүргізу фактісін, оның барысы мен ҚІЖК-де көзделген жағдайларда нәтижелерін куәландыру үшін тартқан адам куәгер болып табылатынына ұйғарым берілді. Сонымен қатар, осы баптың 2-бөлігінде іске қатысуға тартылған адам куәгер ретінде сәйкес келуі керек негізгі талаптар келтірілген:

а) куәгер Қазақстан Республикасының азаматы болуға тиіс;

б) ол кәмелетке толған болуы керек, яғни іске қатысқан кезде ол 18 жасқа толуы керек;

в) Ол іске қызығушылық танытпауы керек;

г) ол қылмыстық қудалау органдарынан тәуелсіз болуы керек;

д) физикалық және психикалық қасиеттеріне байланысты оның қатысуымен болып жатқан әрекеттерді толық және дұрыс қабылдау қабілеті болуы керек;

ж) ол ҚІЖК-нің 87-бабына сәйкес бөлінбеуі тиіс.

Осылайша, куәгердің қарсылық білдіруі ҚІЖК-нің 87-бабында көрсетілген мән-жайлар болған кезде, оған қоса жоғарыда аталған мән-жайлар болған кезде мәлімделуі мүмкін.

2.Түсінушінің қылмыстық процесті жүргізетін органнан тәуелсіздігі принципін баса көрсете отырып, екінші бөлімде заң шығарушы куәгерлер ретінде қатыса алмайтын адамдардың тізімін келтіреді. Бұл:

құқық қорғау органдарының қызметкерлері,

сот қызметкерлері

арнайы заң оқу орындарының оқушылары,

пробациялық бақылаудағы сотталғандар,

басқа қылмыстық істер бойынша қылмыстық жауапкершілікке тартылатын адамдар.

3.Адам бірнеше тергеу әрекеттеріне куәгер ретінде қатыса алады және бұл заңмен тыйым салынбайды және оның іс бойынша іс жүргізуге қатысуын болдырмайтын мән-жайларға жатпайды.

Бірақ сол адамдардың куәгерлер ретінде қатысуы жүйелі болған кезде, бұл олардың кетуіне негіз болып табылады.

4.Куәгерге мәлімделген қарсылық білдіруге тергеу әрекетін жүргізетін адам рұқсат береді.

5.Куәгерлердің міндетті түрде қатысуымен іс жүргізу іс-әрекеттерін жүргізу тәртібін регламенттейтін ҚІЖК-нің тиісті баптарында екіден кем болмауға тиіс, қылмыстық процесті жүргізетін орган ҚІЖК-нің 110-бабының 2-бөлігіне сәйкес іс жүргізу іс-әрекетіне қатысатын әрбір адамға өзіне тиесілі құқықтар мен оған жүктелген міндеттерді түсіндіруге, қылмыстық процесті жүргізетін органның өзіне тиесілі құқықтар мен міндеттерді осы Кодексте көзделген тәртіппен оларды жүзеге асыру мүмкіндігі. Адамның өтініші бойынша қылмыстық процесті жүргізуші орган оның құқықтары мен міндеттерін қайта түсіндіруге міндетті.

Осыған байланысты қылмыстық процесті жүргізетін орган іс бойынша іс жүргізуге қатысуға тартылатын адамға куәгер ретінде оның іс бойынша іс жүргізуге қатысуын болғызбайтын мән-жайлар туралы хабарлау міндетін түсіндіруге және оларды жасырғаны және осы Кодекстің 86-бабының бірінші бөлігінде көзделген міндеттерді орындамағаны үшін іс бойынша іс жүргізуге қатысудан өзін-өзі алып тастау міндетін түсіндіруге міндетті. Куәгер осы Кодекстің 160-бабында көзделген тәртіппен жауап береді.

Бұдан басқа, қылмыстық процесті жүргізетін орган процеске қатысушыларға куәгер туралы тегі мен басқа да деректерді, оған қарсылық білдірілуі мүмкін өзге де мән-жайларды хабарлауға міндетті.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексіне түсініктемесі

  Конституция Закон Кодекс Норматив Указ Приказ Решение Постановление Адвокат Алматы Юрист Юридическая услуга Юридическая консультация Гражданские Уголовные Административные дела споры Защита Арбитражные Юридическая компания Казахстан Адвокатская контора Судебные дела